Yüzle Ödeme (Pay By Face) Nedir, Nerelerde Kullanılır, Nasıl İşler?

Temassız ödeme sistemlerinin kullanımı, Covid 19 salgınından sonra büyük bir hızla artmaya başladı. Hem sağlık, hem de kullanım kolaylığı açısından büyük avantaj sağlayan temassız ödeme sistemleri farklı alternatiflerle işliyor. Bunların en yenilerinden biri de yüzle ödeme.

Yüzle ödeme (pay-by-face) ya da yüz tanıma sistemi ile ödeme (facial recognition payment) olarak isimlendirilen bu sistem, adından da kolayca anlaşılacağı üzere kullanıcıların sadece yüzlerini tanıtarak ödeme yapmalarına imkan veriyor. Böylece kullancıların kredi kartı veya nakit taşımasına ve hatta cep telefonunun yanında olmasına bile gerek kalmıyor. Bu özellikleriyle yüzle ödeme hızlı, kolay ve güvenli bir ödeme sistemi. Zira yüz tanıma ile ödeme yapılması için kullanıcının sisteme yüzünü tanıtması gerekiyor ve bir kişinin kredi kartı, telefonu, kimlik numarası çalınabilir fakat yüzünü çalmak mümkün değil! Tabii ki kullanılan yüzle tanıma sisteminin fotoğraf ile gerçek insanı kolayca ayrıt edebilecek teknolojilere sahip olması gerekiyor. Teknolojinin nasıl işlediğini ve nelere dikkat etmesi gerektiğini birazdan daha detaylı olarak ele alacağız.

Yüzle Ödeme Nerelerde Kullanılıyor?

Yüzle ödeme teorik olarak kredi kartıyla ödeme yapılan her yerde kullanılabilir. Fiziksel alışveriş yapılan dükkanlarda, online alışverişlerde, kafelerde, self service yemek alanlarında, takside, toplu taşımada, marketlerde, vs… Bu saydığımız bir çok alanda hali hazırda temassız ödeme yöntemleri zaten kullanılıyor. Örneğin taksilerde uygulamadan önceden tanımlanmış kredi kartıyla ödeme yapıyoruz, toplu taşımada QR code okutuyoruz, marketlerde kredi kartımızla temassız ödeme yapıyoruz ya da ödemede NFC kullanarak akıllı saatin cüzdanına yüklediğimiz parayı kullanıyoruz. Fakat bu işlemlerin hepsinin ortak bir noktası var: cihaza bağımlılık. Akıllı saatin şarjı bittiğinde ya da kredi kartı unutulduğunda ödeme yapmak mümkün olmuyor. Yüzle ödeme sistemlerinde ise bu sorunlar ortadan tamamen kalkıyor. Çünkü yüzünüz başkası tarafından çalınamayacağı gibi sizin tarafınızdan da unutulamaz!

Yüzle ödemenin en geniş kitlelerce benimsendiği ülke şüphesiz Çin. Covid 19’un etkilerini en sarsıcı şekilde yaşayan ülkelerden biri olarak nakit kullanmayan ödeme sistemleri Çin’de son senelerde hızla yaygınlaştı. Öyle ki bir çok Avrupa ülkesinden farklı olarak Çin’de bir çok dükkan nakit kabul bile etmiyor, yalnızca mobil ödeme yöntemleri ile işliyor. QR code ile ödeme seçeneği fiziksel dükkanların hemen hepsinde bulunuyor ancak yüzle ödeme yukarıda da bahsettiğimiz gibi cihaza bağımlılığı ortadan kaldırdığı için hızla daha da yaygınlaşıyor. Cüzdanını açmadan ve hatta telefonunu bile çıkarmadan ödeme yapmak Çin’in kalabalık ve yoğun kentlerinde insanlara önemli bir kolaylık sağlıyor.

Çin’in yanı sıra Rusya’da da yüzle ödeme geniş kitleler tarafından kullanılıyor. 2021 yılında Moskova Metrosu’na kurulan Face Pay sistemi yolculara yüzlerini tanıtarak ödeme yapma imkanı sunuyor. Moskova Metrosu’na kurulan bu sistem aslında bir ilk. Yüzle ödemenin bu ölçekte kullanımını ilk kez hayata geçiren yetkililer, dünyanın en kalabalık metrolarından biri olan Moskova Metrosu’nda bu sistemin büyük bir zaman kazanımı sağladığını söylüyor. 240 istasyona yerleştirilen cihazlarla gerçekleşen yüzle ödeme elbette bir zorunluluk değil, isteyen yolcular yine metro kartları ile ödeme yapabiliyor. Yüzle ödeme sistemini kullanmayı tercih eden yolcular ise indirdikleri uygulamaya bir kez yüzlerini ve kullanmak istedikleri banka kartını tanıttıktan sonra fiziksel bir kart taşımadan, sadece yüzlerini göstererek ödeme yapabiliyor.

İçerik önerimiz: Deepfake nedir?

Yüzle Ödemenin Avantajları

Temassız ödemenin toplum sağlığı için kritik önem taşıdığı geçtiğimiz yıllarda tartışmaya yer bırakmayacak şekilde kabul edildi. Temassız kredi kartları, QR code ile ödeme, NFT ile ödeme gibi birçok yöntem de gittikçe yaygınlaştı. Yüzle ödemenin bu yöntemlere göre bir çok avantaj sunuyor.

1. Çalınamaz, unutulamaz, kaybedilemez biyometrik özellikler

Yukarıda da bahsettiğim gibi yüzle ödemenin en önemli avantajı fiziksel hiçbir cihaza bağımlı olmaması. Temassız kredi kartının çalınması durumunda kart sahibi fark edene kadar başka bir kullanıcı rahatlıkla çalıntı kartla alışveriş yapabilir. Benzer bir şekilde telefondan QR kodu oluşturmak da kolay.

Cihaza bağımlı olmak yalnızca çalıntı durumunda değil cihazın unutulduğu durumlarda da kullanıcılar için problem yaratıyor. Kartın/telefonun/akıllı saatin yanında olmadığı durumda kullanıcının yaşadığı problemler yüzle ödeme sistemleri için geçerli değil. Hiçbir cihaza ihtiyaç duyulmaması hem güvenlik, hem de kullanıcı deneyimi için en büyük avantajı.

2. Zaman kazandırma

Toplu taşıma istasyonları, self service restoranlar, büyük marketler gibi insan sirkülasyonun yoğun olduğu yerlerde yüzle ödeme büyük bir zaman kazanımı sağlıyor. Moskova metrosunda yüzle ödeme yaparak geçen yolcuları izlemek için tıklayın.

3. Düşük hata oranlı kimlik doğrulama

Yüz tanıma sistemleri biyometrik verileri yüksek bir teknolojiyle işleyerek kimlik doğrulama yapar ve yanılma payı çok düşüktür. Maske, gözlük, makyaj vb. etmenlere adapte olabilir.

4. Sadakat programlarını kuvvetlendirme

Müşterilerin abonelik işlemlerini yönetmek yüzle ödeme sistemleri ile çok kolay. Her defasında abonelik numarasını girmesine gerek kalmadan müşteriyi kendi işletmesinden yaptığı alışverişler için ödüllendirmek yüz tanıma ile kolay ve pratiktir.

Yüzle Ödemenin Dezavantajları

Yüzle ödemenin teknolojik olarak herhangi bir dezavantajı bulunmuyor, ancak yaygınlaşmasının önünde önemli bir engel var. Kişilerin data güvenliği konusundaki endişeleri. Kişiler, biyometrik verilerinin bulut ortamında saklanmasından kötü niyetli kullanıcıların eline geçmesi ihtimali sebebiyle ürküyor. Aslında bu endişe çoğunlukla bilgi eksiğinden kaynaklanıyor. Kullanıcılar, daha doğrusu potansiyel kullanıcılar, yüzlerinin olduğu gibi saklandığını ve saklanan bu verinin başka yerlerde kullanılabileceğini düşünüyorlar. Ancak yüz tanıma teknolojisi esasen bu endişelere yer bırakmayacak şekilde geliştiriliyor. Bir diğer endişe de devletlerin kişileri Yüzle ödeme teknolojisinin nasıl işlediği ile ilgili detaylara daha fazla hakim oldukça kullanıcıların bu yersiz endişeleri de azalacak muhakkak. O yüzden yazının devamında nasıl bir teknolojinin kullanıldığını çok fazla teknik kavram kullanmadan açıklamaya çalışacağım.

Fakat önce yüzle ödemenin müşteri tarafından nasıl deneyimlendiğinden kısaca bahsedelim.

Yüzle Ödemenin Aşamaları

Yüzle ödeme deneyimleri hangi sektörde kullanıldığına göre ufak farklılıklar gösterse de temelde aynı iki adımdan oluşuyor. Bir sisteme yüzü tanıtma, iki tanıtılmış yüz ile ödeme yapma.

Yüzle ödeme sistemine ilk defa kayıt olan kişi sisteme, talebe göre email adresini, telefon numarasını, tercih ettiği ödeme şeklinin ihtiyaç duyduğu bilgileri (kredi / banka kartı numarası) girdikten sonra yüzünü de tanıtıyor. Oluşturulan hesapta kişinin diğer bilgilerinin yanı sıra yüzüne dair biyometrik verileri de kaydediliyor. Ödeme aşamasında sistem kişiden yine yüzünü tanıtmasını istiyor ve sistemdeki kayıtlı veri ile kıyaslayıp ödemeye onay veriyor.

Yüz ile Ödeme Nasıl Bir Teknoloji Kullanıyor?

Gelelim kullanıcıların çoğunun aklını kurcalayan o mühim soruya: “Yüzümün görüntüsü başka yerlere aktarılır mı?”. Teknolojiyi uzun uzun anlatmadan önce hemen cevaplayayım, HAYIR! Açıkçası deepfake teknolojisinin bu kadar ilerlediği, kişilerin yüzlerinin ve seslerinin rahatlıkla başka görüntülere ve videolara yerleştirildiği bu çağda bu endişeyi yersiz ya da paranoyakça bulmuyorum. Bu yüzden bu teknolojinin kişisel bilgileri nasıl koruduğu konusunda bilginin yaygınlaşması önemli. Mümkün olduğunca basit bir şekilde anlatmaya çalışacağım.

Öncelikle şunu belirtmekte fayda var: konumuz yüzle ödeme olduğu için bu bağlamdan anlatıyorum ancak bu teknolojinin işleme şekli yüz tanıma ile işleyen tüm sistemler için geçerli.

Yüz ile ödeme sistemlerinde yüz ile ilgili veriler iki aşamada işleniyor:

1. Kayıt aşamasında,

2. Doğrulama aşamasında.

Kayıt aşamasında kullanıcı yüzünü tanıttığında sistem bu yüzden biyometrik özelliklere dayalı veriler oluşturuyor ve sadece bu verileri saklıyor. Bir diğer deyişle yüzün tamamını değil, yüz ile ilgili biyometrik özelliklerin verisini saklıyor. İki kaş arası mesafe, alın genişliği, elmacık kemikleri arası mesafe gibi farklı biyometrik özelliklerden ürettiği veriyi nümerik bir veri olarak kodluyor ve bu numarayla isimlendirerek saklıyor. Yani saklanan verilerin çalınması halinde bütünlüklü bir yüz elde etmek mümkün değil.

Doğrulama esnasında işlenen veriler de yine biyometrik özelliklerden elde edilen nümerik veriler. Kişi yüzünü doğrulamak için geldiğinde biyometrik özelliklerinden üretilen veriler, saklanan verilerle kıyaslanıyor.

Peki sistem saniyeler içinde nasıl yüz binlerce kayıtlı kullanıcı içerisinden doğru kişidyi bulup ödeme almayı başarıyor? Yine bu numerik kategorilendirme ve indexing denen mekanizma sayesinde. Kütüphanelerdeki kategorilendirmeyi düşünelim. Tamamen aynısı olmasa da benzer bir mekanizma. Kütüphanede deepfake alanında yazılmış önemli bir kitabı herhangi bir yazılım kullanmadan manuel olarak aradığımızı farz edelim. Kitabı ararken önce çocuk ve yetişkin kitaplarının yerlerine bakıyoruz ve çocuk kitaplarının tamamını dışarıda bırakıyoruz. Sonra romanların ve şiirlerin olduğu alanı dışarıda bırakıyoruz. Bizim ihtiyaç duyduğumuz kitap kurgu dışı kitaplar içinde, computer science alanında. Yine spor, tarih ve sanat kitaplarını dışarıda bırakıyoruz ve sadece o alanda aramamızı gerçekleştiriyoruz. Yani kütüphanedeki tüm kitapların ismine tek tek bakmıyoruz, detaylı aramamızı daralttığımız alanda gerçekleştiriyoruz.

Yüzle ödeme sistemi de bunun bir benzerini yapıyor. Gelen kullanıcının biyometrik özelliklerinden elde ettiği verileri sırayla ve alanı daraltarak kıyaslıyor. Örneğin ilk olarak burun ve çene arası mesafeye bakıyor gelen kullanıcının mesafesi 5cm ise 5 cm’in üstünde olan tüm verileri dışarıda bırakıyor. Bir sonraki verinin yüz genişliği olduğunu farz edelim. Yüz genişliğimiz de 11 cm olsun. Sistem bu defa burun ve çene arasındaki mesafesi 5cm olan kişiler içinden yüz genişliği 11 cm olanları buluyor ve diğerlerini dışarıda bırakıyor. Böylelikle iki ya da üç özellik sonrasında doğrulama havuzu oldukça daralmış oluyor. Şunu bir kere daha hatırlatmakta fayda var. Sistem bu aramaları verdiği nümerik kodlar üzerinden yapıyor. Burada şunu belirtmekte de fayda var. Bu numaralamayı yaparken farklı firmalar farklı kategorilendirme sistemleri kullanıyor. Örneğin bir firma 256 haneli bir kod kullanırken, bir diğeri 512 haneli bir kod kullanabilir. Yüz genişliğini bir firma iki haneli bir sayıyıla isimlendirirken, bir diğeri tek haneli olarak kategorilendirebilir. Aynı özelliğe yönelik veri, her firmanın kodlama şeklinde farklı basamaklarda yer alabilir. Yani bir firmanın verilerini başka bir yazılım firması çalsa dahi kodu anlamlandırıp başka bir yerde kullanması mümkün değil.

Tekrar örneğimize dönelim. Doğrulamaya gelen kullanıcının ilk bakılan özelliğinin yüz genişliği olduğunu ve bu genişliğin 11 cm olduğunu kabul etmiştik. Örneğin Techsign’daki gibi 512 haneli bir kodumuz olduğunu ve yüz genişliğinin kodumuzun 2. ve 3. basamağında tanımlanmış olduğunu farz edelim. Arama işlemini yaparken sistem, kayıtlı tüm kullanıcıların numaralarının içinden 2 ve 3. Basamakları 11’e karşılık gelenlerini çağırarak işe başlıyor. Daha sonra bu seçim sonucunda gelen numaraları arama havuzunda tutup, diğerlerini dışarıda bırakıyor. Bir sonraki özelliğin aramasına geçtiğinde ise sadece bu havuzdakileri kullanıyor. Böylelikle 2 ya da 3 özellik taramasından sonra eşleşme yapması gereken veri oldukça azalmış oluyor. Ve saniyeler içinde eşleşmeyi yapıyor.

Techsign Yüzle Ödeme Sistemleri

Yüzle ödeme sistemleri Uzakdoğu’da yoğun olarak kullanılmakla beraber henüz Avrupa ve Amerika’da çok yaygın değil. Türkiye’de ise bu ödeme sisteminin teknolojisini üreten yerli bir firma henüz bulunmuyor,

Techsign olarak yüzle ödeme teknolojisini firmaların kullanımına hazır hale getirdiğimizi duyurmaktan gurur duyuyoruz! Yakın zamanda zincir marketlerde, kahve dükkanlarında ve daha bir çok yerde yüzle ödemeyi görebileceksiniz. Techsign tüm çözümlerinde olduğu gibi yüzle ödemede de kullanıcı dostu ve yüksek güvenlikli teknolojiler kullanıyor. 512 basamaklı bir kodlama sistemi kullanan Techsign’ın Pay-by-Face çözümü, canlılık testlerinde de yüksek başarı skorları elde ediyor. Yani fotoğrafınızı kullanarak başka birinin ödeme yapma ihtimali yok!

Bu teknolojiyle tanışmak ve detaylı bilgi almak için hemen bize ulaşın.